شغل مترجمی، مزایا و معایب

 

سازمان‌ها و مؤسسات زیادی مثل سازمان‌های دارای ارتباطات بین‌المللی، دارالترجمه‌ها و آموزشگاه‌های زبان، نیازمند جذب مترجم هستند. اکثر کارفرمایان در پذیرش مترجم، توجه چندانی به تحصیلات ندارند و تسلط به زبان‌های خارجی برای آن‌ها اولویت دارد؛ اما با این حال داشتن مدارک معتبر زبان مثل آیلتس و تافل نیز شانس استخدام مترجم زبان انگلیسی را بالاتر می‌برند. بیشترین تقاضا برای جذب مترجم نیز، مربوط به ترجمه‌ی زبان انگلیسی است. البته بازار کار ترجمه این زبان، اشباع شده است. افرادی که به زبان‌های خارجی دیگر مثل عربی، فرانسوی، آلمانی، اسپانیایی و ایتالیایی مسلط باشند نیز درامد بهتری دارند اما بازار کار آن‌چنان خوبی ندارند.

در این مقاله می‌خواهیم در رابطه با شرایط مترجمی زبان و مزایا و معایب آن، صحبت کنیم.

مترجم کیست؟

مترجمان، اسناد نوشتاری را از یک زبان به زبان دیگر، برمی‌گردانند. زبان اول را مبدا و زبان دوم یا برگردانده شده را زبان هدف می‌گویند. معمولا زبان هدف، زبان مادری شما است. با این حال، گاهی اوقات باید از زبان مادری به یک زبان خارجی، ترجمه کنید.  مترجمان باید تضمین کنند که معنای نهفته در متن اصلی به متن ترجمه شده، منتقل شده است.

ترجمه بر دو نوع است:

1-      ترجمه مفهومی: در ترجمه‌ی مفهومی، فقط کافی است معنای متن منبع در متن هدف منعکس شود.

2-      ترجمه تحت‌اللفظی: در ترجمه‌ی تحت‌اللفظی باید تا حد ممکن، تمامی عبارت‌ها و کلمات، ترجمه شوند.

متنی که ترجمه می‌کنید، می‌تواند یک سند رسمی، یک نامه، یک کتاب، یک مقاله، یک کاتالوگ، یک بلاگ یا هر نوع نوشته‌ی دیگری باشد. گاهی اوقات، ممکن است محتوایی که باید ترجمه شود، نه به صورت متن، بلکه به صورت یک فایل صوتی باشد. به علاوه، گاهی اوقات نیاز است که ترجمه به صورت صوتی انجام شود.

مترجم خوب کسی است که معنای متن منبع را به طور کامل درک می‌کند و می‌تواند آن را به گونه‌ای به زبان هدف ترجمه کند که همانند متنی تألیف شده به زبان هدف باشد. به عبارت دیگر، مترجم باید ضمن انتقال معنی به زبان هدف، هیچ جزئی از منبع را از قلم نیاندازد.

مهارت‌های مورد نیاز شغل مترجمی

عمل ترجمه، علاوه بر درک زبان منبع، نیازمند مهارت‌های مختلفی است که در زیر به آن‌ها اشاره کرده‌ایم. این مهارت‌ها از جدیدترین آگهی‌ها برای این شغل جمع‌آوری شده اند.

کار و استخدام

• تسلط کامل بر زبان مبدأ: شما نمی‌توانید بدون تسلط بر زبان مبدأ و تنها به کمک فرهنگ لغت‌ها، متنی را ترجمه کنید. اگر متن را به طور کلی درک نکنید، ممکن است آن را به اشتباه تفسیر کرده و ترجمه‌ای تحویل دهید که کاملا درست نباشد. بنابراین، یک مترجم خوب، تمام معانی یک متن، حتی مفاهیم بسیار ظریف آن را درک می‌کند. سطح زبان مبدا برای مترجمی باید در حد پیشرفته و در حد زبان مادری باشد.
• مهارت‌های نوشتاری عالی: برای اینکه یک مترجم خوب باشید، نیاز دارید که نویسنده‌ای خوب در زبان هدف نیز باشید و بتوانید با کلمات، مفاهیم نهفته در متن منبع را به بهترین شکل ممکن منتقل کنید. همچنین باید در شیوه‌های مختلف نویسندگی مثل تجاری، رسمی، دوستانه، تبلیغاتی و مهارت داشته باشید.
• درک بالا از فرهنگ مبدا و هدف: یک مترجم خوب، باید هم فرهنگ مبدا و هم فرهنگ هدف را به خوبی بشناسد. مترجم باید با کلیشه‌های خاص فرهنگ هدف آشنایی داشته باشد تا در صورت مواجهه با آن‌ها در متون، دچار سردرگمی نشود و بتوان به نوعی آن‌ها را برای مخاطب زبان منبع، بیان کند.
• توانایی بالا در پژوهش: بعضی معاونی و مفاهیم را نمی‌توان در فرهنگ لغت‌ها پیدا کرد و برای پیدا کردن معانی چنین مفاهیمی باید پژوهش‌هایی هرچند کوتاه انجام دهید. مترجم باید بتواند خیلی سریع و با استفاده از اینترنت، در رابطه با معنای مفاهیم خاص و پیچیده در زبان منبع، تحقیق کند.
• مهارت‌های نرم‌افزاری: همانطور که در بالا گفتیم، بعضی از سازمان‌ها در استخدام و جذب مترجم، به مهارت‌های نرم‌افزاری نیز توجه دارند. نرم‌افزارهای ترجمه به کمک کامپیوتر (Computer Assisted Translation) یا CAT نرم‌افزارهایی هستند که دارای حافظه‌ی ترجمه می‌باشند. استفاده از نرم‌افزارها، کار شما را سریع‌تر می‌کند. به علاوه شما باید به مجموعه‌ی مایکروسافت آفیس نیز مسلط باشید.

• توجه به جزئیات: یک مترجم خوب باید بتواند ظریف‌ترین مفاهیم موجود در متن منبع را متوجه شود.
• مهارت در سازماندهی: مترجمان باید زمانشان را به خوبی مدیریت نمایند و کارهایشان را خیلی منظم و با برنامه انجام دهند.
• انعطاف‌پذیری: گاهی اوقات ممکن است با متونی غیرمعمول مواجه شوید که با تمام کارهای گذشته‌ی شما تفاوت داشته باشند. یک مترجم خوب در چنین شرایطی خودش را به سرعت با متن سازگار می‌کند.
• کنجکاوی: یکی از ویژگی‌های یک مترجم خوب، کنجکاوی است. این ویژگی سبب می‌شود که هر متن جدید برای شما جذاب باشد و با انرژی بالا و با انجام پژوهش‌های لازم آن را ترجمه کنید.

مزایا و معایب مترجمی

شغل مترجمی هم همانند هر شغل دیگری، در کنار خوبی‌هایش، بدی‌هایی نیز دارد. اکثر کسانی که شغل مترجمی را انتخاب می‌کنند، به صورت فریلنسر کار می‌کنند. بنابراین، آن‌ها به هیچ سازمانی وابستگی ندارد که نکات مثبت و منفی خودش را دارد. از نکات مثبت فریلنسینگ می‌توان به ساعت کاری منعطف اشاره کرد. در مقابل، فریلنسرها از خیلی از مزایای کارهای سازمانی مثل بیمه، سنوات، عیدی و … بی‌بهره هستند.

البته کسانی که به عنوان مترجم برای یک سازمان کار می‌کنند، معمولا می‌توانند شیوه‌ی همکاری دورکاری را انتخاب کنند. در این صورت هم از مزایای یک کار سازمانی ثابت برخوردارند و هم نیازی به خروج از منزل و رفت‌وآمدهای غیرضروری ندارند.

معمولا، درآمد مترجم‌ها، به ویژه مترجمان زبان انگلیسی و آن‌هایی که به صورت فریلنسینگ کار می‌کنند، چندان بالا نیست. البته مترجم‌های زبان‌های دیگر مثل آلمانی، اسپانیایی، ایتالیایی، ترکی استانبولی، عربی و …، درآمد بالاتری دارند اما بازار کار خوبی ندارند. مترجمان رسمی می‌توانند دارالترجمه داشته باشند که درآمدش بد نیست. مترجم‌های زبان‌های خیلی خاص نیز می‌توانند در وزارت امور خارجه، سفارت‌خانه‌ها و کنسولگری‌ها با درآمد نسبتا حوبی مشغول شوند.

یکی دیگر از مزیت‌های شغل مترجمی این است که می‌تواند شما را به یک تایپیست خوب تبدیل کند و بنابراین، در صورتی که مدتی شغل مترجمی مناسبی نداشته باشید، می‌توانید برای آگهی‌های استخدام تایپیست نیز رزومه ارسال کنید. همچنین، آموزشگاه‌های زبان نیز گاها مترجم‌ها را به عنوان مدرس زبان می‌پذیرند و بنابراین، می‌توانید برای فرصت‌های شغلی استخدام مدرس زبان نیز رزومه بفرستید.

نحوه استخدام مترجم در سازمان‌ها و موسسات

سازمان‌هایی که به طور دائمی به مترجم نیاز دارند، مثل سازمان‌های دارای ارتباطات بین‌المللی و شرکت‌های مسافرتی و هواپیمایی، مترجمان را به صورت تمام‌وقت و اکثر حضوری جذب می‌کنند. سازمان‌هایی که هر از چندگاهی به ترجمه‌ی متون نیاز پیدا می‌کنند، به صورت پروژه‌ای با مترجمان کار می‌کنند. وبسایت‌هایی که مترجمان را به صورت ثابت به تیم ترجمه‌ی خود جذب می‌نمایند، اقدام به استخدام و جذب مترجم غیرحضوری می‌کنند و دستمزد آن‌ها را به صورت کلمه‌ای می‌دهند. دارالترجمه‌ها نیز دارای مترجمان تمام‌وقت حضوری یا غیرحضوری با دستمزد ثابت و مترجم دورکار و پروژه‌ای با دستمزد کلمه‌ای هستند.

جمع بندی

کسانی که به یک یا چند زبان خارجی تسلط داشته باشند، می‌توانند شغل مترجمی را انتخاب کنند. با این حال، ترجمه علاوه بر تسلط بر زبان منبع، نیازمند مجمموعه‌ای از مهارت‌های دیگر است. یکی از مهم‌ترین مزیت‌های شغل مترجمی، امکان دورکاری است با این حال، دستمزد مترجم‌ها چندان بالا نیست و معمولا جای پیشرفت شغلی چندانی ندارند. مترجم باید انتقال تمامی مفاهیم موجود در متن منبع به متن هدف را به بهترین شکل ممکن انجام دهد. مسئولیت مترجم به ویژه در ترجمه‌ی متون تکنیکی و حقوقی، بسیار بالا است. گاها مترجم‌ها باید برای اطمینان از صحت ترجمه، پژوهش هم انجام دهند. سازمان‌های متنوعی نیازمند مترجم تمام‌وقت، پاره‌وقت، پروژه‌ای و دورکار هستند. بعضی از این سازمان‌ها به مترجمان خود حقوق ثابت می‌دهند و بعضی دیگر به صورت کلمه‌ای به آن‌ها دستمزد می‌پردازند.