استخدام روانشناس و نکات حائز اهمیت آن

 

روانشناسی یکی از مشاغلی است که شاید تا یکی دو دهه پیش بسیار مغفول مانده بود؛ اما با افزایش آگاهی مردم نسبت به اهمیت سلامت روان و لزوم مراجعه به روانشناس، این شغل نیز مسیر رو به رشدی پیدا کرده است. در حال حاضر، تقاضا برای  استخدام روانشناس در تهران بالاست و این افراد با توجه به مدرک تحصیلی و مهارت‌هایشان می‌توانند به عنوان روانشناس در مراکز مختلف مشغول به کار شوند. مراکز مشاوره و کلینیک‌های روانشناسی، سازمان‌ها، مدارس، بیمارستان‌ها، زندان‌ها و مراکز خدمات اجتماعی و بهزیستی نیاز بالایی به استخدام روانشناس دارند.

در این مقاله قصد داریم در مورد شغل روانشناس و استخدام شدن در آن صحبت کنیم و توضیحات کاملی راجع به انواع مشاغل و شاخه‌های روانشناسی، وظایف، شرایط کاری و بازار کار این شغل به شما ارائه کنیم. پس در ادامه با ما همراه باشید.

روانشناسی چیست؟

روانشناسان وظیفه ارزیابی، تشخیص و درمان افراد در مورد اختلالات روانی، عاطفی، مشکلات رفتاری، تربیتی و رشدی را بر عهده دارند. در حال حاضر، انواع مختلفی از تخصص‌های روانشناسی وجود دارد و این افراد تحت عناوین مختلف مثل روانشناس بالینی، روانشناس مشاور، روانشناس مدارس، روانشناس رشد و … مشغول به کار هستند و شرح وظایف هرکدام با توجه به زمینه کاریشان با یکدیگر متفاوت است. اما روند کلی کار آن‌ها شامل گفتاردرمانی با مراجعین، بررسی وضعیت و در صورت لزوم ارجاع به سایر متخصصین مثل روان‌پزشک و انجام ارزیابی سلامت روان برای تشخیص و شناسایی مشکلات است.

حداقل مدرک موردنیاز برای استخدام روانشناس مدرک کارشناسی روانشناسی است. بااین‌حال در هر حوزه ممکن است به مدارک تحصیلی بالاتری نیز نیاز داشته باشید. به‌عنوان‌مثال ممکن است با مدرک لیسانس بتوانید به‌عنوان روانشناس مدرسه یا روانشناس سازمانی استخدام شوید؛ اما بسیاری از مدارم، سازمان‌ها و مراکز دیگر مدرک کارشناسی ارشد یا حتی دکترا را به‌عنوان شرایط احراز شغل در نظر می‌گیرند.

رفتار یک روانشناس باید چگونه باشد؟

کسی که در زمینه درمان اختلالات روانی فعالیت می‌کند علاوه بر مدرک تحصیلی و دانش تخصصی، به برخی ویژگی‌های شخصیتی نیز نیاز خواهد داشت. بدون این مهارت‌های فردی، روانشناس قادر به انجام کامل و موفق وظایفش نخواهد بود و توفیقی در زمینه درمان اختلالات روانی بیماران نخواهد داشت. برخی از این ویژگی‌های عبارت‌اند از:

صبر و حوصله زیاد به‌ویژه در مواجهه با بیماران چالش‌برانگیز که نسبت به درمان مقاوم هستند.

مهارت‌های ارتباطی بین فردی فوق‌العاده قوی: روانشناس برای کمک و درمان بیماران باید اول ارتباط خوب و محکمی با آن‌ها  برقرار کند.

حس همدلی: درک درد و ناراحتی بیماران و کمک به آن‌ها برای شناسایی علت و ریشه یک مشکل یا حس به همدلی بالایی نیاز دارد.

قابل‌اعتماد و امانت‌دار: مراجعین در مورد خصوصی‌ترین افکار، رازها و احساساتشان که شاید تابه‌حال به کسی نگفته باشند با روانشناس صحبت می‌کنند. بنابراین یکی از ویژگی‌های مهم و ضروری برای استخدام روانشناس قابل‌اعتماد بودن و محرمانه نگه‌داشتن اطلاعات خصوصی مراجعین است.

مهارت سکوت و صحبت به‌موقع: روانشناس برای اینکه محیطی امن برای بیماران ایجاد کند باید زمان مناسب برای سکوت و فقط گوش دادن و زمان مناسب برای صحبت و مداخله را تشخیص بدهد.

تفکر انتقادی و تحلیلی: این مهارت به روانشناس در تحلیل بیماران و تشخیص دقیق مشکل و توصیه درمان مناسب کمک زیادی می‌کند.

ازآنجاکه روانشناس هر روز با مشکلات حساس روانی سروکار دارد به حس دلسوزی، همدلی، درک بالا و صبر و مهربانی زیادی نیاز دارد. البته روانشناس باید واقع‌بین و منطقی هم باشد و توصیه‌های خود را به شیوه‌ای بیان کند که مراجع به‌جای واکنش دفاعی، آن‌ها را بپذیرد.  

وظایف روانشناس در مقابل بیمار

روانشناس از زاویه‌ای علمی به رفتارها و ذهنیت انسان نگاه می‌کند و به بیماران کمک می‌کند دلیل و ریشه رفتارهایشان را متوجه شوند و با اصلاح و تغییر آن‌ها زندگی بهتری داشته باشند. روانشناس از طریق صحبت با مراجعین در فضایی امن و قابل‌اعتماد، ریشه مشکلات و رفتارها را شناسایی می‌کند و به بیماران کمک می‌کند با تروما و آسیب‌های روانی مواجهه بهتری داشته باشند و بتوانند رضایتمندی بالاتری از زندگی خود پیدا کنند.

معمولاً کارفرماها از استخدام روانشناس این انتظارات را دارند:

·       تشخیص و درمان اختلالات روانی، عاطفی و رفتاری

·       ارزیابی و تحلیل بیماران و ارائه درمان‌ مناسب

·       کمک به مراجعین برای تعیین اهداف زندگی و دستیابی به پیشرفت و موفقیت فردی، اجتماعی، آموزشی و شغلی

·       پیگیری و نظارت بر روند  پیشرفت و بهبودی مراجع

·       آموزش و برگزاری دوره‌ها و کارگاه‌های آموزشی

·       تحقیق و مطالعه و انتشار یافته‌های تحقیق در نشریات و مجلات روانشناسی

روانشناس با روان‌پزشک چه تفاوتی دارد؟

روانشناس و روان‌پزشک هردو متخصص بهداشت روان هستند و برای تشخیص و درمان اختلالات روانی تلاش می‌کنند. بااین‌حال، تفاوت عمده این دو تخصص این است که روان‌پزشک درواقع پزشکی است که در دانشکده پزشکی تحصیل‌کرده و روان‌پزشکی را به‌عنوان تخصص خود انتخاب کرده است. روان‌پزشک اجازه تجویز دارو را دارد و ممکن است اشکال دیگری از درمان را نیز به مراجعین توصیه کند. اما روانشناسی یکی از رشته‌های علوم انسانی است و دانشجویان روانشناسی روان و ذهن انسان را از جنبه روانشناسانِ مطالعه می‌کنند و با تحلیل‌ها و گفتگو و بحث‌های هدایت‌شده به بیماران کمک می‌کنند به شناخت بهتر و عمیق‌تری از خود برسند. روانشناسان اجازه تجویز دارو را ندارند؛ اما در صورت لزوم می‌توانند بیمار را به یک روان‌پزشک ارجاع دهند.

تمرکز اصلی روانشناس روی مشاوره، گفتگو و رفتاردرمانی است؛ درحالی‌که روان‌پزشک با تجویز دارو به درمان عدم تعادل هورمون‌های شیمیایی مغز که نقش اساسی در اختلالات روانی دارند مبادرت می‌کند. البته روان‌پزشک هم ممکن است در مورد اثرات دارو و برنامه‌های درمانی با مراجعین گفتگو داشته باشد؛ اما معمولاً بیمار را برای گفتگو درمانی به یک مشاور، روانشناس یا روان‌درمانگر ارجاع می‌دهند.

آینده روانشناسی چگونه پیش‌بینی می‌شود؟

شاید تا چند سال پیش مراجعه به روانشناس با ذهنیت‌های منفی و پیش‌داوری‌های غلطی همراه بود؛ اما خوشبختانه در چند سال گذشته آگاهی مردم نسبت به مقوله روان تغییرات زیادی کرده است و روانشناسی به‌عنوان یکی از مشاغل ضروری و مهم جایگاه خود را پیدا کرده است. روانشناسی یکی از مشاغلی است که با رشد و اقبال بالایی روبرو خواهد بود و یکی از دلایل این امر، افزایش آگاهی عموم مردم نسبت به سلامت روان و لزوم مراجعه به روانشناس است. پیش‌بینی می‌شود در فاصله سال‌های ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۸ استخدام روانشناس حدود ۱۴ درصد رشد داشته باشد که به‌مراتب بیشتر از سایر مشاغل است.

استخدام روانشناس در حوزه‌های مختلف نیز با رشد و افزایش روبرو خواهد بود و مدارس، بیمارستان‌ها، سازمان‌ها، خدمات اجتماعی، مراکز درمانی و … با پی بردن به اهمیت سلامت روان به استخدام روانشناس نیاز پیدا خواهند کرد. همچنین با توجه به اینکه جمعیت ایران و جهان به سمت پیر شدن پیش می‌رود برای مواجهه افراد مسن با پیری و عوارض و مشکلات روانی ناشی از آن به استخدام روانشناس نیاز خواهد بود.

روانشناس صنعتی و سازمانی نیز یکی از شاخه‌های رو به رشد روانشناسی است و روزبه‌روز سازمان‌های بیشتری برای بهبود بازدهی و کیفیت زندگی کار پرسنل به استخدام روانشناس صنعتی و سازمانی تمایل پیدا می‌کنند.

جمع‌بندی

در این مقاله راجع به موقعیت شغلی روانشناس و موقعیت‌های استخدام روانشناس صحبت کردیم تا دید جامع و کاملی از بازار کار این حرفه پیدا کنید. زندگی پرسرعت و پرمشغله امروزی، افزایش استرس و اضطراب زندگی، پیر شدن جمعیت و افزایش حس تنهایی و ناکامی در دنیای رقابتی امروز باعث ایجاد احساسات ناخوشایندی در افراد می‌شود و کیفیت و رضایتمندی آنان از زندگی را تحت تأثیر قرار می‌دهد. از همین رو، نیاز به تخصص و راهنمایی‌های روانشناس بیش از قبل احساس می‌شود و افراد زیادی برای بهبود کیفیت زندگی خود برای درمان به روانشناس مراجعه می‌کنند. علاوه بر درمان فردی، بسیاری از سازمان‌ها و صنایع نیز برای افزایش بازدهی کاری و بهبود کیفیت محیط کار و افزایش رضایتمندی شغلی کارکنان اقدام به استخدام روانشناسی سازمانی می‌کنند.

در حال حاضر در سایت استخدامی جاب ویژن موقعیت‌های شغلی مختلفی برای استخدام روانشناس، مشاور تحصیلی-آموزشی و مددکار اجتماعی وجود دارد و با بررسی آگهی‌ها می‌توانید فرصت شغلی مناسبی پیدا کنید و هرچه زودتر استخدام شوید.